In de jaren waarin we nu voorgangers zijn, is ons het volgende erg duidelijk worden. Evangelisatie, zonder voldoende pastorale zorg in een gemeente, heeft feitelijk geen zin. Mensen komen dan in de gemeente en gaan na enige tijd weer weg, gewoon omdat ze niet vinden wat ze zoeken. Wat ze zoeken is warmte, vooral aandacht, pastorale zorg en indien nodig begeleiding. Heel vaak zijn leiders alleen maar bezig om te kijken, op wat voor een manier iemand bruikbaar kan zijn voor de gemeente. Zodra iemand niet ingepast kan worden in het geheel en alleen maar zorg nodig heeft, neemt al gauw de belangstelling af.
Wat is belangrijker?
Dat een gemeente evangeliseert is erg belangrijk, we moeten ons licht laten schijnen in de wereld. We hebben een boodschap van verlossing en bevrijding door Jezus, het is belangrijk dat iedereen het zal horen. Jezus heeft ook gezegd, “…je zult de kracht van de Heilige Geest ontvangen… en je zult Mijn getuigen zijn.” Hand. 1:8
Maar hoe vreemd het wellicht klinkt… belangrijker dan dat is de pastorale zorg in de gemeente. Mensen die namelijk nieuw binnen komen in de gemeente, zijn meestal geestelijk verwond of hebben problemen waar ze niet uitkomen. De wereld om ons heen is vol van beschadigde mensen. Ze komen naar ons toe omdat ze opzoek zijn naar een oplossing en die oplossing zit niet altijd in een keer bidden met deze mensen en ze daarna regelmatig onderwijzen. Heel vaak is er zelfs een langdurige begeleiding nodig en dat kost tijd, aandacht en energie. Als er echter in gemeente onvoldoende pastorale zorg verleent wordt, is evangeliseren voor een deel zelfs zinloos. Mensen die nieuw binnen komen, verdwijnen na enige tijd weer, omdat ze geen oplossing vinden voor de noden waar ze mee rondlopen.
Om die reden is er helaas ook zo enorm veel verloop van mensen, in veel evangelie gemeenten. Helaas is dit een groot probleem in heel veel evangelie gemeenten in ons land. Pastorale zorg behoort feitelijk het kloppend hart van iedere gemeente te zijn. Ontbreekt het in een gemeente aan voldoende pastorale zorg, dan raakt de gemeente al snel een deel van zijn roeping en opdracht in deze wereld kwijt, namelijk om een plaats van troost en herstel te zijn voor iedereen die daarnaar op zoek is. De zorg voor zieken en zwakken, het opvangen van mensen in nood en het begeleiden van degene die nieuw binnenkomen in de gemeente is één van de belangrijkste taken van de christelijke gemeente. Natuurlijk kunnen veel van deze taken worden uitgevoerd door bekwame medewerkers, maar gemeenteleiders (oudsten, pastors) blijven als herders toch zelf verantwoordelijk voor het welzijn van de kudde, de gemeente. Als het goed, hebben ze in ieder geval belangstelling voor alle mensen en laten ze zich ook regelmatig informeren. Dat geldt zeker als er sprake is van ernstige nood.
Wat zou Jezus gedaan hebben?
Sommige gemeenteleiders komen nooit verder dan hun kantoor en het kerkgebouw. Dan zouden we ons moeten afvragen wat Jezus gedaan zou hebben in onze plaats. Zou Hij zich ook voornamelijk teruggetrokken hebben in een kantoor gebouw of kerk. In de Bijbel zien we echter dat Jezus altijd opzoek was naar mensen in nood. Natuurlijk is het begrijpelijk, dat het in een grote gemeente veel moeilijker is om aandacht te geven aan alle mensen. Maar dan zal het belangrijk zijn dat er meerdere pastorale werkers zijn, met het hart van een herder, die deze taak op zich nemen.
Gemeenteleiders zijn dus geen bedrijfsleiders, managers of directeuren, die zoveel mogelijk hun tijd doorbrengen in een kantoorgebouw, vol met administratieve medewerkers. Zij zijn geroepen door God Zelf om, in navolging van Jezus, de Opperherder, over de gemeente te waken. Dat betekent betrokken zijn bij mensen, ze opzoeken en steunen. Dat is nooit vergelijkbaar met de taak van een bedrijfsleider.
Geroepen voor de lokale gemeente.
Nu zijn er beslist bedieningen in de gemeente van de Heer, die een meer algemeen karakter hebben. Hierbij denken we aan de apostelen, profeten, evangelisten en leraren (Efeze 4:11) die in verschillende gemeenten dienen. God roept sommigen mensen in de bediening op meerdere plaatsen en voor verschillende gemeenten. Zo’n roeping en bediening is dan niet plaatselijk gebonden. Deze mensen zullen ook minder tijd hebben om zich bezig te houden met pastorale zorg.
Maar, dat is helemaal anders als iemand als oudste of voorganger is aangesteld in een plaatselijke gemeente, want dan is hij niet automatisch ook in de bediening op een andere plaats. De problemen en uitdagingen van iedere gemeente zijn namelijk verschillend, lees de brieven aan de zeven gemeenten in Openb.2 en 3. Sommigen zijn door God speciaal aangewezen, om alleen in een bepaalde stad of gemeente te werken Het is voor een gemeente niet gezond, als een voorganger of oudste, altijd maar bezig is buiten de gemeente, zonder in de eerste plaats om te zien naar de eigen kudde. Het argument dat men geen tijd heeft om mensen op te zoeken en hen te begeleiden, gaat dan niet op. Men is gewoon niet in de eerste plaats bezig, met de opdracht die God men van heeft gekregen.
Het hart van een herder.
Het hart van een herder is het kenmerk van de ware voorganger (pastor) of oudste. Het is iemand die de mensen in zijn hart draagt. In 1 Petrus 5: 1- 4 lezen we dat oudsten, de kudde van de Heer moeten ‘hoeden’, d.w.z. oudsten zijn in de eerste plaats geroepen door de Heer, om te zorgen voor de schapen. Een oudste met een herdershart kent dus ‘geen afstand’ tot de schapen, maar is nauw betrokken bij de kudde.
We herhalen nog maar even, natuurlijk kan één herder niet in zijn eentje een grote gemeente dienen. Maar dan zijn er meerdere oudsten (of voorgangers) nodig met een herders hart. De gemeente zou dan het beste zodanig verdeeld kunnen worden, dat iedereen die hulp nodig heeft, naar iemand toe kan stappen die hij of zij kent. Alleen zo kan men echt de steun geven die nodig is.
Elke gemeente heeft tenminste één of meer herders nodig.
Leiders die organisatorisch heel goed zijn, maar geen bewogenheid en liefde hebben voor de mensen waar ze leiding aan geven, zijn in een bedrijf wellicht op hun plek, maar niet in de gemeente van de Heer. De pastor, herder of oudste, is als een geestelijke vader (of moeder) voor de gemeente. Dus, zoals een herder voor zijn schapen zorgt en een vader voor zijn gezin, moeten pastors en oudsten voor de gemeente zorgen.
Huiskringen zijn nuttig.
Ook huiskringen die goed functioneren, kunnen een hele wezenlijke bijdrage leveren bij het verlenen van pastorale zorg. Het is voor een aantal mensen aantrekkelijk om daar heen te gaan, vanwege de lage drempel en de steun die men vindt in zo’n huiselijke kring. Maar alles hangt wel af van de leider van zo’n huiskring, heeft hij of zij een herdershart. Neemt men bijvoorbeeld de tijd om de mensen te leren kennen, zodat ze ook gemakkelijk naar hen toe komen voor pastorale zorg. Huiskringen moeten dus niet veranderen in een soort kleine samenkomst, waarbij één aan het woord is en de rest luistert.
Opmerking: feitelijk heeft iedere christen wel eens iemand nodig, naar wie hij of zij toe kan gaan voor pastorale steun. Het maakt niet uit of we pas bekeerd zijn of al jaren in een bediening staan. We hebben allemaal steun nodig. Dit is beslist een schreeuwende nood op heel veel plaatsen.
Jezus ons voorbeeld.
Jezus sprak niet alleen de grote schare toe, maar zijn zorg en bewogenheid over de nood van de mensen maakte ook, dat Hij lange afstanden liep, om vervolgens lange tijd te wachten bij de waterput, op het heetst van de dag, omdat Hij de Samaritaanse vrouw wilde ontmoeten (Lees Johannes 4). Hij was bewogen met haar, omdat Hij een herdershart heeft. Hij zocht haar dus op en wij moeten dat ook doen. We moeten de mensen die dat nodig hebben, aandacht geven en zo nodig ook opzoeken. Tenminste, als we niet alleen gericht zijn op tijdelijke groei in de gemeente, zonder blijvend resultaat. In dit laatste geval zullen we de mensen ook een veilig geestelijk thuis moeten bieden. Kortom: pastorale zorg kost heel veel energie, maar je krijgt er ook veel voor terug.
Pastoraat kost teveel tijd.
Ik hoor al het weerwoord van een drukke voorganger, die zegt: ‘Tja, pastoraat kost erg veel tijd en dat gaat ten koste van organisatorische zaken’. Dat klopt. Maar is organisatie de kerntaak van een pastor of herder? Moet die niet juist bezig zijn met de zorg voor de zwakken en het begeleiden van mensen in nood? Nogmaals, Jezus is ons grote voorbeeld, Hij liet het beheer van het geld nota bene over aan Judas.
Aandacht voor de zwaksten.
De term pastor of pastorale zorg betekent juist herderlijke zorg. En in de gemeente moet die beschikbaar zijn voor iedereen en vooral voor de zwakkere leden. Dat zijn dus de mensen die telkens opnieuw zorg nodig hebben, omdat ze bij herhaling fouten maken. De gemeente van de Heer wordt in de Bijbel meerdere malen vergeleken met het beeld van een herder met schapen. De herder zal ook de meeste aandacht hebben voor het zwakste schaap, dat steeds dreigt weg te lopen. Ook het volk van Israël wordt in de Bijbel meermalen vergeleken met een kudde schapen en God als hun herder.
Opperherder.
Jezus wordt de ‘Opperherder’ (of Pastor) genoemd van zijn gemeente (1 Petrus 5:4). Er staat in de Bijbel ook geschreven dat Jezus met innerlijke ontferming bewogen was over de mensen die Hem volgden, want Hij zag hen als schapen die geen herder hebben (Matteüs 9:36). Jezus noemt zichzelf in (Johannes 10:14) ‘de Goede Herder die zijn leven inzet voor zijn schapen’. Hij laat ze nooit alleen, dat doet een goede herder niet, maar juist in tijden van gevaar is Hij op z’n post (Johannes 10:11-13). Jezus zegt daar ook, dat een herder dus nooit op de vlucht zal slaan, want de schapen gaan hem ter harte. Zo is Jezus.
Navolging.
God roept gemeente leiders op, om in navolging van de hemelse Goede Herder en in zijn Naam, ook herders of pastors te willen zijn. Natuurlijk zijn we niet allemaal gelijk en hebben we niet allemaal dezelfde gave of bediening. En natuurlijk, er zijn in de gemeente ook bestuurders die beslist geen herderlijk gave hebben en toch een belangrijke taak hebben in de gemeente. De Bijbel heeft het ook over verschillende andere gaven, bedieningen en taken die aan de gemeente gegeven zijn (lees I Corinthiërs 12:28).
Onderwijs.
Maar Bijbels gezien heeft iedere gemeente absoluut leiders nodig met een herderlijk hart. En deze herders moeten ook regelmatig onderwijs geven. Want een herder zal de gemeente heel anders onderwijzen, dan een bestuurder. En alhoewel elke taak en bediening nuttig is, zal een gemeente toch het meeste baat hebben bij de liefdevolle onderwijzing en zorg van een herder. Mensen zitten in de eerste plaats niet te wachten op kennis en regels, al kunnen die ook heel belangrijk zijn, maar men is toch het meest op zoek naar liefde en zorg. Al het andere komt pas veel later. Het is zelfs zo, dat in een gemeente waar geen echte herder is, de warmte ontbreekt. En in moeilijke momenten, wanneer er bijvoorbeeld troost gegeven moet worden, is die warmte extra belangrijk. Je schiet dan duidelijk te kort als bestuurder zonder herderlijk hart.
Voorbeelden.
Ik geef u twee voorbeelden van gemeente leiders in de eerste gemeenten:
- Petrus was een apostel van Jezus Christus, maar tegelijk had hij een herderlijk roeping. Dat vinden we in Johannes 21:15-17: ‘Jezus vroeg Petrus tot driemaal toe: “…heb je mij lief, meer dan de anderen hier?” Petrus antwoordde: “Ja, Heer, u weet dat ik van U houd.”’ En dan krijgt Petrus de opdracht om Jezus’ ‘Schapen te weiden’ (Johannes 21:18).
- De apostel Paulus had beslist het hart van een herder. Hij was niet alleen apostel. Hij kon bijvoorbeeld anderen onder tranen vermanen (Handelingen 20:31). Paulus noemt zichzelf ook ‘een vader in Christus’, dat is in feite hetzelfde (lees I Korintiërs 4:15: ‘Hoeveel opvoeders in het geloof in Christus, u ook zult hebben, u hebt maar één vader. Door Jezus Christus ben ik uw vader geworden, omdat ik u het evangelie heb gebracht. Ik roep u dus op mij na te volgen.’).
De apostel Paulus noemt zichzelf verschillende keren een ‘vader’ en dat terwijl hij in feite geen eigen kinderen had. Hij heeft het wel over geestelijke zonen en in die zin over ‘zijn geliefde kinderen’. (1 Kor.4:14)
En Paulus zegt in Hand.20:20, tegen de oudsten van de gemeente in Efeze, dat ze op de ‘hele kudde’ moesten toezien, met dat woord ‘toezien’ wordt bedoeld, ‘als een vader zorgen voor de gemeente’. Het is duidelijk dat er in die gemeente geestelijk leiders waren, die ook herders waren.
Het kenmerk van een geestelijk vader is altijd in de eerste plaats, bereid te zijn om iemand te dienen! Een echte vader zal zichzelf ook ‘geven’. Het tegenovergestelde van geven is ‘nemen’. Sommige leiders die geen herderlijk hart hebben, zijn er op uit om te ‘nemen’ van hun gemeenteleden. Met andere woorden, ze gebruiken gemeenteleden soms in hun organisatie, om hun doelen te bereiken.
Een geestelijk vader met een zorgzaam hart, wil echter geen dienaren voortbrengen maar geestelijke zonen. Een geestelijk vader wil juist geven, hij geeft zijn tijd, energie, ja zijn leven, om zijn geestelijke zonen te helpen hun bestemming te ontdekken en hun doelen te bereiken.
Waaraan herken je een geestelijk leider of herder?
Een echte herder kent de schapen en de schapen kennen ook hem. Een voorbeeld is weer Jezus. Hij is de Goede Herder en Hij heeft gezegd in Joh. 10:27: “Mijn schapen luisteren naar mijn stem, ik ken ze en zij volgen mij”.
Dat gaat niet van zelf, maar is het gevolg van een relatie, waaraan men bouwt en die steeds meer groeit. Gemeenteleiders die nooit eens tijd maken om een gesprekje te voeren met de mensen in de gemeente, of die nooit ruimte maakt in hun agenda om iemand op te zoeken, zullen de mensen in de gemeente ook nooit leren kennen. Zo iemand is ook minder benaderbaar, je kent elkaar niet. Het gevolg is, je gaat als gemeentelid ook niet zo gemakkelijk naar zo iemand toe met je nood.
Een herder is ook opmerkzaam en ziet het al heel snel als mensen geestelijk achteruit dreigen te gaan. Een herder wacht dan niet af, maar zal die mensen opzoeken, om ze terug te brengen bij God. Een herder heeft daarvoor een oplettend oog en vooral ….een open en luisterend oor, voor alle mensen in de gemeente. Het belangrijkste is een warm, kloppend hart voor de mensen. Feitelijk is dit ook een voorwaarde om een gemeente leider te kunnen zijn, naast een levende relatie met God en vervuld met de heilige Geest.
Een herder zal gewonde schapen verbinden en draagt zorg voor zo en staat niet direct klaar om te veroordelen. Een vader of moeder heeft al gauw in de gaten wanneer een kind ziek is of zich anders gedraagt. Een herder weet dat ook van zijn schapen. Een herder in de gemeente heeft oog en oor, voor mensen die een crisis meemaken, hetzij dat ze verwond worden door omstandigheden waarin ze terechtkomen of dat ze getroffen worden door ziekte (lichamelijk of psychisch) of dat ouderdom hen verzwakt. Een herder kan luisteren en helpen met woorden en/of daadwerkelijk hulp bieden of organiseren.
Geestelijke vaders en moeders.
Het is Gods doel dat we in principe allemaal, tot geestelijke vaders en moeders zullen opgroeien, d.w.z. mensen die zorg kunnen dragen voor anderen. De gemeente wordt vergeleken met een lichaam. Als een lid lijdt lijden alle leden (1 Kor.12:26), heel bijzonder zullen mensen met een herderlijke roeping deze pijn voelen. Dit zijn de vaders en moeders in de gemeente die vanuit een hechte relatie met God bewogen zijn met de mensen om hun heen en zo ook door God gebruikt worden.
Een geestelijk vader en/of moeder is iemand, die door God aan de zijde wordt geplaatst van anderen om te bemoedigen, te ondersteunen en zo nodig in liefde bij te sturen. Het is net als in het natuurlijke leven, kinderen hebben ouders die voor hen zorgdragen, zo zou het in het geestelijke ook moeten zijn.
Nog meer studies vindt u op: www.evangelisch-nieuws.nl
Iets opmerken, of u wilt gewoon uw verhaal aan ons kwijt? Dat kan: KLIK HIER
Wat zegt de Bijbel...? 