door Henk Herbold
Inleiding.
In de wereld waarin de apostel Paulus leefde bestond een grote ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. In sommige culturen is dat op dit moment nog zo. Totaal verschillend met de manier waarop wij hier leven. Vrouwen kwamen in die tijd meestal niet verder dan huishoudelijke taken en het baren en verzorgen van kinderen. In ieder geval hadden vrouwen meestal een ondergeschikte plaats in de toenmalige maatschappij. Persoonlijk kan ik echter op geen enkele manier, in de Bijbel een bewijs vinden dat dit van de oorsprong zo door God ook bedoeld is. Sommige mensen wijzen op hetgeen God na de zondeval tot Eva heeft gezegd (Gen.3:16), als gevolg van de zonde zou God de moeite van de vrouw vermeerderen. Mocht het al zo zijn, dat je denkt dat haar positie daar in deze tijd nog een gevolg van is, dan wil ik daar tegenover stellen dat de Bijbel in Rom.8:1 zegt, dat er geen veroordeling meer is voor degenen die in Jezus Christus zijn. In Jezus Christus is er dus ook geen reden meer, om de vrouw nog als ondergeschikt te beschouwen, waar ter wereld ook. Dus ook als het nog vanwege culturele overwegingen gewoon is in de omgeving waar de vrouw woont. Het is voor kinderen van God gewoon niet meer aan de orde.
Ook in de synagogen van die dagen, hadden mannen en vrouwen gescheiden plaatsen en had ook alleen de man het recht om te spreken, vrouwen niet. Dat is helaas op sommige plaatsen nu nog zo. Maar… ook in de gemeente van de Heer, later in het Nieuwe Testament, lezen we dat Paulus nog steeds zegt dat vrouwen moesten zwijgen en als ze iets wilde vragen moesten ze dat thuis aan hun man vragen (1 Kor. 14:34-35). Maar… de enige begrijpelijke reden waarom hij dat zegt, moet beslist te maken gehad hebben met de man-vrouw verhouding in die tijd. Dus weer de ondergeschikte positie van de vrouw. Hij wilde niet dat we als christenen wanorde en ergernis zouden veroorzaken. Met name de toenmalige geestelijk leiders waren erg wettisch en onbuigzaam.
Dat het hiermee te maken heeft gehad, begrijpen we ook heel sterk uit wat Paulus erbij zegt, namelijk dat het in die tijd ‘een schande voor de vrouw was om te spreken’. Hierdoor weten we zeker dat de achtergrond, die gezagsverhouding geweest moet zijn, zoals dat in die tijd als normaal geacht werd. Want in deze tijd is het zeker geen schande, als vrouwen spreken in een openbare vergadering. Het is eerder een grote zegen voor een gemeente als ook vrouwen hun bijdrage, vanuit hun leven met God geven.
Ik ben in een andere tijd geboren en persoonlijk moet ik er niet aandenken, dat mannen en vrouwen in deze tijd op soortgelijke manier met elkaar om zouden moeten gaan als toen en het kan m.i. ook nooit door God zo bedoeld zijn. Natuurlijk moeten wij ons soms aanpassen, afhankelijk van het land of de situatie waar we in terecht komen.
Een voorbeeld. Mijn vrouw draagt uiteraard normaal geen hoofddoek, maar als we in Roemenië kwamen, waren er soms nog gemeenten waar de vrouwen wel zo naar de samenkomst kwamen. Wij willen geen ergernis zijn, maar de mensen daar juist in liefde dienen, dus we paste ons aan. Paulus zou het zeker ook van ons verwacht hebben (lees 1 Kor.9:20).
Hoe ging dat in Jezus tijd.
Van Jezus lees je dat Hij ook veel wettische regels gewoon negeerde. Hij ging zelfs zover dat Hij b.v. de toenmalige strenge regels van de sabbat negeerde. Niet volledig, maar Hij had er ook geen moeite mee om een zieke te genezen op de sabbat. En dat namen ze Hem nu juist kwalijk, want dat was tegen hun gewoonte.
Het feit ook dat hij als man, de Samaritaanse vrouw zo maar aansprak (Joh.4) was voor die tijd behoorlijk anders dan men gewend was. De discipelen zeiden dat ook tegen Hem, ze verwonderden zich daar duidelijk over (Joh.4:27). Een man sprak een vrouw niet zomaar aan, trouwens ook de vrouw de man niet.
Als we dit in gedachten houden dan kunnen we ook begrijpen wat een schok het teweeg heeft gebracht, toen bijvoorbeeld de zondige vrouw in Lukas 7:37, het huis van Simon de Farizeeër binnen drong en midden in een mannen vergadering, Jezus zalfde. Die mensen hebben met verbazing staan kijken, want dit was tegen alle regels en gewoonten van toen in en Jezus liet het toch gewoon toe.
En dit is ook belangrijk
God heeft in al Zijn wijsheid de vrouw op aarde naast de man gezet om hem tot steun te zijn. Let wel, de vrouw is naast de man gezet, dus niet boven hem, maar zeker ook niet onder hem. Ik meen ook te kunnen zeggen dat de man net zo goed de vrouw tot steun moet willen zijn, Efeze 5:21 staat zelfs dat we elkaar onderdanig moeten zijn..
In ieder geval is het dus duidelijk Gods bedoeling, dat man en vrouw naast elkaar staan om elkaar aan te vullen, ieder met de eigen gaven en talenten. Vrouwen hebben net als mannen een belangrijke rol, niet alleen in het gezin, maar ook in de gemeente. Al kunnen ze verschillend zijn, maar er is m.i. geen sprake van dat vrouwen minder belangrijke taken hebben in de gemeente.
Dit lijkt tegenstrijdig.
Ondanks dat Paulus, waarschijnlijk vanwege de culturele verschillen van die tijd, tegen de vrouwen van toen zegt, om geen onderwijs te geven (1 Kor. 14:34-35, 1Tim.2:11-15), zien we ook dat hij zegt in Gal.3:27,28 dat mannen en vrouwen gelijk zijn. Hier staat “Want gij allen, die in Christus gedoopt zijt, hebt u met Christus bekleed. Hierbij is geen sprake van Jood of Griek, van slaaf of vrije, van mannelijk en vrouwelijk: gij allen zijt immers een in Christus Jezus”.
Persoonlijk geloof ik daarom niet, dat God de vrouw in de gemeente wil belemmeren, om Hem te dienen met de talenten en de roeping/bediening die ze eerst zelf heeft ontvangen van God. Het is zelfs niet aannemelijk dat God zou willen dat de vrouw in deze tijd nog steeds zou moeten zwijgen in de gemeente. Hier moet dus een andere bedoeling geweest zijn en nogmaals, het heeft m.i. vooral te maken met de gezagsverhoudingen tussen mannen en vrouwen in die tijd en gelukkig is dat vandaag duidelijk anders.
Bedieningen van vrouwen
Laat ons niet vergeten. De geschiedenis van de afgelopen eeuw, vertelt ons ook van vele gezalfde vrouwen, die een geweldig werk hebben mogen doen voor de Heer. Zoals de bekende zuster Alt in Indonesië, die velen gemeenten heeft gesticht. Het is niet aannemelijk om er van uit te gaan dat zij geen gezalfde dienares van de Heer heeft kunnen zijn, alleen maar omdat ze vrouw was. We zullen ook altijd de Bijbelteksten die we lezen, in samenhang met andere teksten moeten zien. We lezen namelijk naast alle genoemde teksten over de vrouw, ook in de Bijbel over nog veel meer vrouwen die een roeping en bediening van God hadden.
– In de evangeliën lezen we b.v. van Jezus en de apostelen die vergezeld werden door vrouwen die hen ‘dienden met hetgeen zij bezaten’ (Luk. 8:1-3; Mark. 15:40,41). Hier gaat het duidelijk om praktische hulp.
– Maar Paulus noemt uitdrukkelijk ook de hulp van vrouwen m.b.t. zijn bediening (Rom.16:1-7, 12-13; Filip. 4:2-3). Het gaat hier duidelijk om hulp ten behoeve van het evangelie werk. Deze teksten geven niet in detail aan waaruit deze hulp bestond, maar andere teksten werpen daar wel licht op: b.v. Febe wordt diacones genoemd (Rom. 16:1) en het is dus aannemelijk dat ze in de leiding van de gemeente als zodanig actief was. Van Tabitha weten we dat ze diaconaal werk deed. (Hand. 9:36-43).
– Een gemeente kwam samen bij een zekere Nymfa (Kol. 4:15), hoewel er niets bij staat over de rol van deze Nymfa, is het vrijwel zeker dat ze een leidinggevende rol had in deze samenkomst.
Mijn vrouw en ik hebben ruim 36 jaar gediend in een gemeente in België. De samenkomst zaal waar de gemeente bijeen kwam, was aan het huis van een zuster. Deze zuster had ook duidelijk een leidinggevende rol in de gemeente. Ze liet zich daar nooit op voorstaan, maar iedereen moest erkennen dat ze geroepene van God was, met een krachtig geloof en zalving op haar leven. In onze ogen was ze ook een soort Nymfa in deze tijd.
– We vinden ook diverse teksten in verband met het geven van onderwijs door vrouwen. Bijvoorbeeld: we lezen dat Aquila en Priscilla, onderwijs gaven aan Apollos. “Ze legde hem de weg Gods nauwkeuriger uit”. (Hand. 18:26). Overigens worden ze wel altijd samen genoemd, maar het is niet aannemelijk dat Priscilla daarbij gezwegen heeft en Aquila alleen aan het woord was.
– Als we de teksten 2Tim.1:5 en 2Tim.3:14,15 samen lezen, zien we dat vrouwen een zeer belangrijke rol speelden in de opvoeding van kinderen, ze gaven ook duidelijk onderwijs aan hen uit de Bijbel.
– Paulus staat vrouwen ook toe om te bidden en te profeteren (1 Kor. 11:5; vgl. ook Joel 2:28,29), lees hiermee in verband ook Hand. 21:8-9 waar we lezen over 4 vrouwen die profetessen waren. Maar… als ze mogen profeteren dan mogen m.i. ook prediken. Er zijn immers ook profeten en profetessen die van God een profetisch boodschap doorgeven in de gemeente.
Conclusie.
De conclusie uit deze teksten is dat vrouwen in de Bijbel beslist allerlei taken in de gemeente hadden en daarin zeker een belangrijke rol vervulden met hun specifieke gaven. Dit zien we ook in 1 Kor. 12 waar gesproken wordt over verscheidenheid aan gaven die aan allerlei mensen in de gemeente gegeven zijn en waarin dus duidelijk geen voorbehoud wordt gemaakt voor vrouwen.
Gezagsverhouding in het gezin.
Paulus heeft het in 1 Tim.2:11-15 m.i. over de gezinssituatie. Daar wijst hij erop dat een vrouw in de gezinssituatie thuis, niet boven haar man moet gaan staan. Maar dan gaat het m.i. met name om de geestelijke leiding binnen het gezin. De man is als het ware de priester in huis en dient als zodanig zijn gezin voor te gaan in het gebed, voorbede en zo nodig onderwijs uit Gods Woord. Je bent een soort kleine gemeente.
Maar we moeten tegelijk daarbij zeggen, dat de vrouw wel naast haar man staat. En dus als de man op dat vlak ernstig te kort schiet en dat gebeurd wel eens, het begrijpelijk is dat de vrouw het dan van hem overneemt, of… hem in ieder geval voor een belangrijk deel aanvult. Daar is niets mis mee, ook daarin ben je er om elkaar te dienen.
Geestelijk gaven ook bij vrouwen.
Het is niet alleen van deze tijd, maar God verleende in het oude testament vrouwen ook vaak geestelijk gezag en geestelijke gaven. Dus tegen alle toenmalige gezagsverhoudingen in. Vrouwen waren zelfs godsdienstige leiders van Gods volk, denk aan Mirjam, Debora en Esther. Geestelijke gaven in de gemeente zijn gelukkig onafhankelijk van iemands geslacht en veel van de gaven kunnen niet zonder een spreken uitgeoefend worden. Dit spreken door vrouwen gebeurde dus ook in de eredienst van de gemeente in het nieuwe testament (1 Kor. 11:5; 14:26; Kol. 3:15-16).
Vrouwen hebben vaak specifieke gaven en eigenschappen waardoor zij een belangrijke rol spelen in het leiding, pastoraat, zangleiding, onderwijs. Daarnaast kunnen vrouwen een bijzondere roeping of bediening van God ontvangen, waardoor ze een belangrijke aanvulling kunnen zijn in de gemeente. De ervaring leert dat hierin man en vrouw elkaar juist uitstekend kunnen aanvullen.
Misschien wilt je iets opmerken of je hebt een vraag of je wilt een probleem met ons delen. Dat kan, je kan ook gewoon anoniem blijven en je krijgt altijd antwoord. Mail naar: info@evangelisch-nieuws.nl
Wat zegt de Bijbel...? 