De ouderen in de gemeente, horen ze er nog helemaal bij?

door Henk Herbold

Online diensten voor ouderen, een oplossing?

Iemand zei het tegen me. Online diensten of livestream diensten, zijn een uitkomst voor onze ouderen. Dus als de corona crisis voorbij is en de corona beperkingen min of meer opgeheven, dan zouden we wel gewoon door kunnen gaan met die online diensten. Het is een kwestie van een investering in apparatuur. En natuurlijk, voor onze ouderen die wat minder of helemaal niet mobiel zijn, is het zeker een uitkomst. Je hoeft dan niet meer naar de samenkomst toe, maar de samenkomst komt digitaal naar jou toe. Maar… is het wel zo’n uitkomst? Als ze dan niet meer gezien worden in de gewone diensten, dan is de kans vrij groot dat ze na verloop van tijd vergeten worden.

Bijvoorbeeld, je viert niet meer echt gezamenlijk heilige Avondmaal, men zegt, ‘dat kun je ook makkelijk doen alleen voor de TV met een stukje brood en een beetje wijn. Kan dat dan niet? Jawel, natuurlijk maar het is toch anders, niemand die meer voor je bidt, kortom je beleeft de diensten niet meer zo. Het contact verdwijnt en hoor je er dan nog wel echt bij.

Veel ouderen hebben ons gezegd, ‘men wil niet apart’, dus thuis en alleen achter de televisie. Ze willen vooral gewoon bij de gemeente blijven horen. Dat betekent dat er dus rekening met hen gehouden zou moeten worden. Dat kan misschien betekenen, dat als het nodig is, we zouden moeten kijken of we op één of andere manier voor vervoer kunnen zorgen. Het besef moet door dringen dat we niet compleet zijn als lichaam van Christus, zonder de ouderen. Ook zij zijn door God aan de gemeente gegeven om met hun wijsheid en kennis mee te bouwen aan de gemeente.

Een Noodkreet.
Dit artikel is geschreven naar aanleiding van heel veel berichten die ons bereiken van ouderen mensen, die nu door corona crisis al lange tijd als de ‘kwetsbare groep’ worden gezien, die je maar het beste kunt isoleren van de samenleving. Met de bekende woorden, voor hun eigen bestwil, hebben we veel ouderen ‘ongevraagd’ opgesloten. Regelmatig mailen mensen ons en horen we ook de noodkreet van ouderen. Het gevolg is een vereenzaming bij het ouder worden en het is ook voorgekomen dat mensen uiteindelijk alleen moesten sterven en dat lijkt me vreselijk.

Dit artikel is ook geschreven uit bezorgdheid voor onze ouderen, vooral die aangesloten zijn aan een kerk of gemeente, zij mogen niet worden vergeten. Ik bid dat het een aanzet mag zijn tot bezinning, over aandacht voor ouderen binnen de evangelie gemeenten in ons land. Soms vertellen ouderen ons, dat ze degene waren die aan het begin van de gemeente hebben gestaan, men heeft grote financiële offers gebracht en ze zijn dienstbaar geweest in de vele taken en activiteiten die er zijn in de gemeente.

Iets om beslist rekening mee te houden.
In tegenstelling tot wat velen nu nog denken, ziet de toekomst er toch heel anders uit, dan wat men zou verwachten. Waar sommige gemeente leiders volledig aan voorbij gaan is, dat één van de belangrijkste ontwikkelingen in deze tijd is ‘de wereldwijde toename’ van het aantal ouderen. Er is sprake van een ‘dubbele vergrijzing’, ouderen gaan in een zeer korte tijd een hele nieuwe en interessante doelgroep worden. Niet alleen méér mensen worden oud, mensen zullen gemiddeld ook langer leven. Het aantal personen boven 60 jaar in Nederland stijgt de komende jaren, naar 1/3 van de bevolking en dat gaat al heel snel. Deze enorme verschuiving zal naar verwachting een geheel nieuwe verhouding tussen jongeren en ouderen met zich meebrengen in de gemeente.

Deze situatie is beslist een unicum in de geschiedenis. Bij de regering en veel maatschappelijk organisaties, begint het besef langzaam door te dringen, maar helaas nog niet altijd in de gemeente van de Heer.
Tegenwoordig worden we in de wereld om ons heen wel, op vele wijzen gewezen op de gevolgen van deze ontwikkeling. Bijvoorbeeld dat de beroepsbevolking daalt in verhouding tot het aantal mensen dat gepensioneerd is. Ook het aantal eenpersoonshuishoudens zal toenemen en dus de vraag naar kleinere woningen etc.. Er zijn al speciale beurzen en markten voor ouderen, omdat deze groep ook meestal meer te besteden heeft.

De vraag is, in hoeverre staan we als gemeente stil bij de gevolgen van de dubbele vergrijzing, voor de wijze waarop we gemeente (willen) zijn, in de toekomst? Het zal in ieder geval helder moeten zijn, dat Bijbels gezien ook ouderen deel zijn van het lichaam van Christus. In een Bijbelse gemeente zal dus plaats en aandacht moeten zijn voor alle leeftijdsgroepen en zonder dat kan de gemeente straks feitelijk niet bestaan. Als we het Bijbels willen doen, zal er dus gezocht moeten worden naar een manier om samen op te trekken, oud en jong.

De ouderen zijn niet allemaal hetzelfde.
Wat ik bedoel te zeggen is, dat er een grote diversiteit bestaat onder ouderen. Vaak hebben we een verkeerd beeld van ouderen. Er wordt ook nog al eens gegeneraliseerd of dat alle ouderen ouderwets en hulpbehoevend zijn. Men spreekt dan gemakkelijk met verkleinwoorden als ‘die oudjes’ of ‘dat lief omaatje of opaatje’. In deze uitspraken liggen beelden over ouderen opgesloten, waarbij men ouderen naar onze overtuiging geen recht doet en zeker als gerekend wordt vanaf 60 jaar. Er is een enorm verschil tussen de volop in het werkzame leven staande 60-plusser en de vitale gepensioneerde of de thuiswonende 80-er die niet meer zo mobiel is of de kwetsbare oudere die vrijwel volledig afhankelijk van zorg is.

Belangrijk gegeven.
In ieder geval zal de groep ouderen boven de 60, die nog een volledige baan heeft en ook nog vol en vitaal in het leven staat, in de komende jaren steeds groter. Als we als gemeente ons alleen maar richten op de jongeren beneden de 30 jaar, dan zullen in de komende jaren steeds meer evangelie gemeenten mensen gaan verliezen.

Ouderen een zegen in een gemeente.
Ouderen kunnen overigens ook een zegen zijn in de gemeente. In Psalm 92:15 staat: “in de grijze ouderdom zullen zij nog vruchten dragen…..” Feitelijk kunnen we geen leeftijdscategorie uitsluiten, de één kan niet zonder de ander. Spanningen tussen jong en oud, de z.g. generatiekloof, zijn zeker niet uitgesloten, maar de verschillen dienen wel te worden gerelativeerd. Uiteindelijk is iedereen afhankelijk van het Hoofd van de gemeente (= Jezus) en van elkaar, want zonder dat zijn we geen lichaam van Christus.

Vooral samen.
Ouderen en jongeren zouden vooral samen moeten gaan nadenken en bidden, hoe b.v. de wekelijkse eredienst in de gemeente moet worden ingevuld. We zouden ons moeten afvragen op welke manier kunnen jongeren, kinderen en ook ouderen bijdragen aan het programma en niet alleen één bepaalde groep. Bijvoorbeeld over de keuze van de muziek en de liederen in de eredienst op zondag. Er moet zeker ruimte zijn voor andere uitingsvormen in lied, lofprijzing, aanbidding en bijvoorbeeld dans, maar dat moet wel gelden voor jongeren, kinderen en ouderen. Het zou beslist een geweldige overwinning zijn, als we bereid zouden zijn om in een eredienst ook eens een oud lied te zingen, waar ouderen van genieten en door gezegend worden. Een enkele keer komen we het gelukkig nog tegen in ons land, maar wel steeds minder. We zijn er zeker niet, door te zeggen dat de ouderen zich maar moeten aanpassen en anders is er geen plaats voor ze in de gemeente. Een gesprek hierover in de gemeente is m.i. daarom hard nodig. Het startpunt moet wel zijn, de bereidheid om te luisteren naar wat jongeren én ouderen elkaar te zeggen hebben.

Een paar opmerkingen om over na te denken voor uw gemeente:

• Functioneert de gemeente waar u naar toe gaat wel echt als Lichaam van Christus? Dat wil zeggen, kan elk lid (jong en oud) voluit een bijdrage geven in de erediensten.

• Welke rol en positie hebben ouderen in dit verband? Wordt er ook nagedacht hoe de gemeente kan worden opgebouwd door hun inzet, toewijding en geloof? Hebben hun adviezen nog betekenis in de gemeente. Met verbazing hoorde we dat er gemeenten in ons land zijn, waar een leeftijdsgrens is ingesteld voor bestuurlijke en pastorale taken. Men wil daarmee voorkomen dat teveel mensen boven de 60 jaar nog actief zijn op belangrijke posten in de gemeente. Echter, Bijbels gezien is hier geen enkele reden voor, het zijn dus absoluut gedachten van mensen en zeker niet van God.

• Sta erbij stil hoe uw gemeente haar opdracht kan verstaan en daardoor ook mede invulling kan geven aan Gods belofte voor ouderen:

“Tot in je ouderdom blijf Ik dezelfde,
tot in je grijsheid zal Ik je steunen.
Wat Ik gedaan heb, zal Ik blijven doen
Ik zal je steunen en beschermen.” (Jesaja 46:4).

Misschien heeft u iets meegemaakt en herkent u iets in dit artikel. Als u wilt kunt u ons uw verhaal mailen, u krijgt altijd binnen twee dagen een antwoord. KLIK HIER.